Bu proje kapsamında, kentsel alanların (depremler olmadan önce olası depremlerde ortaya çıkabilecek hasar ve kayıpları belirleyip azaltarak) afet öncesi durumuna göre daha "dirençli" duruma gelebilmesi amacıyla atılacak adımları belirlemek amacıyla bir yöntem önerilmektedir. Kentsel sismik dirençlilik temel hedefiyle, bu çalışma kapsamında, öncelikle pilot bölge olarak seçilmiş olan Kahramanmaraş ili Türkoğlu bölgesinde aktif sismik kaynaklardan ve bölgesel zemin hız modellerinden yola çıkarak olasılıksal ve deterministik sismik tehlike analizleri yapılacak ve senaryo depremlerde meydana gelmesi olası yer hareketleri ile şiddet dağılımları sayısal simülasyonlar ile hesaplanacaktır. Daha sonra bölgedeki yapı stoğu özellikleri yerinde belirlenecek, farklı yapı sınıfları için farklı hasargörebilirlik bilgileri elde edilecektir. Buna bağlı olarak kentsel alanda, senaryo depremler sırasında meydana gelmesi muhtemel yapısal hasar dağılımları hesaplanacaktır. Son olarak, fayların konumları, zemin yapısı, sismik tehlike, senaryo depremlerde oluşabilecek yer hareketi ve hissedilen şiddet, yapı stoğunda olası hasarlar, proje kapsamında geliştirilecek olan kentsel dirençlilik ölçütünde birer girdi parametre olarak yer alacaktır. Çalışılacak pilot yerleşme alanı içinde bu parametrelerin değerlendirilmesi sonucu ortaya çıkacak mekansal sismik etki, alanın yapısına göre farklılaşacaktır. Bu farklılaşmaya göre, mevcut yerleşmedeki olası yapı hasarlarının yanı sıra çeşitli arazi kullanımlarındaki etkiler, farklı sonuçlar doğurabilecektir.

Proje pilot alanı olarak önerilen Kahramanmaraş ili Türkoğlu bölgesi, temel olarak Doğu Anadolu ve Ölü Deniz aktif fay zonlarının (ÖDFZ) etkisi altındadır. Çalışma alanı, bölgede özellikle aletsel dönemde büyük ölçekte depremler meydana gelmediği ve ilgili faylardaki uzun süreli enerji birikimi deprem olasılığını artırdığı için ülkemizin şu an sismik tehlike açısından sismik boşluk olarak tanımlanan en kritik bölgelerinden birisidir.

Bu projede geliştirilecek ve sismik tehlikesi yüksek olan Kahramanmaraş Türkoğlu bölgesinde uygulanacak olan yöntem, ülkemizde ya da dünyada buna benzer deprem riski yüksek olan herhangi bir bölge için kullanılabilecektir.

Proje ekibinde Orta Doğu Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği, Deprem Çalışmaları, ve Şehir ve Bölge Planlama bölümleri, Hacettepe Üniversitesi İnşaat Mühendisliği bölümü, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü ve Eskişehir Teknik Üniversitesi İki Eylül Kampüsü Yer ve Uzay Bilimleri Enstitüsünden öğretim üyeleri ve bursiyerler bulunmaktadır.

Şekil 1. Çalışma alanı ve yakın çevresinde tarihsel deprem kataloglarında yer alan depremlerin yaklaşık lokasyonları. Deprem lokasyonları Ambraseys (1989), Soysal ve diğ. (1981), Guidoboni ve Comastri (2005)'den alınmıştır.

Şekil 2. P&T – 3D Analitik Çerçevede Dirençlilik (Béné et al., 2012, p.31'den Türkçeye uyarlanmıştır.)